Groot IJhorst werd gevormd door 2 boerderijen

De buurtschap waartoe ook de kerk behoort, werd vroeger de Grote IJhorst genoemd. De Kleine IJhorst lag ten oosten van de huidige dorpskern en bestond voor 1840 uit één boerderij......
 

In 1800 werd door de Landdrost  van Overijssel aan de kerkelijke gemeente IJhorst-De Wijk toestemming verleend, hoofdonderwijzer A.H.Nijenhuis te benoemen als koster en voorzanger, voor het tractement van ƒ 50,- . Tot 1921 waren het steeds hoofdonderwijzers van de Openbare Lagere ...

De nieuwe drieklassige school

Wat ook jaren het beeld heeft bepaald in dit buurtschapje was de school. Er zal voor 1800 ongetwijfeld onderwijs gegeven zijn in IJhorst, want in dat jaar was Klaas Jan van Veen er onderwijzer. Verder is hierover helaas niet meer bekend. Wel is bekend dat in 1807 .....

Waarschijnlijk werd dat pand gebouwd in het begin van de negentiende eeuw. In 1874 lezen wij in de Meppeler Courant de volgende advertentie met te koop: Ten verzoeke van Mejufvrouw de Weduwe en Erven van wijlen den heer Harm Oosterveen Jzn, onlangs te IJhorst overleden, een BUITENTJE, genaamd ,,de IJhorst”, bestaande uit huis en tuin en enig bouwland ....

Het eerste waarschijnlijk een houten kerkje, werd rond 1400 vervangen door een nieuwe kerk, in die kerk heeft in 1653 een verbouwing plaats gevonden. Tijdens die verbouwing gaf ds. Johannes Luesen, op eigen initiatief ...

Kijken we naar de keuze van ambtdragers in de periode 1811 - 1861, dan zien we dat dit verdeeld is over een vrij groot aantal Lankhorster en IJhorster families. Wel ging het vaak om relatief welvarende personen. Lang niet iedereen kwam in aanmerking voor het kerkbestuur,.....              

Vroeger zei men van IJhorst, kerk zonder dorp en van De Wijk, dorp zonder kerk. Men mag aannemen, dat er bij de IJhorster kerk waarschijnlijk nooit een toren heeft gestaan en heeft de klokkenstoel de toren vervangen. ..

Het prachtige orgel dat tegenover de preekstoel de kerk siert, is in 1903 door de heren W. Koops en R. van Kleef geschonken aan de kerk. Orgelbouwer was de heer Proper, maar toen hij na enkele jaren een euvel moest verhelpen................

Zoals eerder gemeld werd in 1292 een pastoor benoemd in IJhorst, Dominus Johannes. Er zullen nog heel wat pastoors op de preekstoel in de kerk hebben gestaan, voordat even na 1600 de hervorming plaats vond. De invoering van de hervormde godsdienst had ingrijpender gevolgen dan het verdwijnen van het klooster Dickninge in 1603. (in 1633 afgebroken).
 

De dominee van IJhorst - De Wijk had anderhalve eeuw geleden een tractement van 823 gulden per jaar. Hiervan werd 338 gulden betaald door het rijk, de kerkvoogdij paste de rest bij uit eigen kas. Dat was de rente van "op het grootboek belegdkapitaal”, huur van enkele pastorielanderijen en enkele andere pachten.                                                                                    

De volgende personen zijn koster geweest in de kerk van IJhorst-De Wijk

Van          1785  - 1800   Claas Jans v. Veen.   
,,              1800  - 1853   A. H. Nijenhuis...
 

Voor 1658 vroeg men zich af, of de Overlankhorst en de Leijen kerkelijk onder IJhorst of Staphorst gerekend moest worden. Op een kadastrale kaart van 1835 is aangegeven dat de Reggersweg de scheiding was tussen  IJhorst en Staphorst, maar het is niet gezegd dat dat ook de kerkelijke grens was...

Tot 1836 werd er begraven in de kerk, na dat jaar werd het verboden, ook voor families die vanouds daar eigen grafplaatsen hadden. Dat de invloed van Dickninge groot was in de IJhorster kerk, blijkt uit de grote grafkelder die Dickninge had in de kerk. In het jaar 1887 werd bij de ...

Bij het tot stand komen van dit artikel, over de geschiedenis van de Nederlandse Hervormde Kerk te IJhorst - De Wijk, zijn de volgende bronnen en personen geraadpleegd:

Dr. C. H. Ebbinge Wubben - Staphorst en Rouveen
B. Stegeman en A. de Roos - Staphorst, Rouveen en IJhorst
J. N. H. Elerie - Weerbarstigland
Ned. Herv. Kerk  -  Archief
K. Tippe - Kerkelijk leven van Staphorst, Rouveen en IJhorst
W. Smit -  Klokkenstoelen in het noorden
H. Gras - Tweestromenland
J. de Wolde - Diverse publikaties
R. H.  Gortemaker - ,,Vertaling” brieven fam. Brocades
H. Smits -  Kerkvoogdij en verder andere personen

IJhorst, April 2003         

Roelof Bakker